Benden, Kütüphane, Medya, Motivasyon, Tavsiyeler

Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir? 8+ Kurtulma Yöntemi

Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal medya bağımlılığı, yoğun internet kullanımıyla birlikte yaş, cinsiyet ve ırk fark etmeksizin her bireyin son dönemlerde kapıldığı bir patolojik durum olarak tanımlanabilir. Uzun süre sosyal medyada vakit geçirilmesi, internetin sadece sosyal medya için kullanılması ve hatta sosyal medyadan uzak durulması halinde yaşanılan duygu durum bozuklukları, bu sorunun en önemli göstergeleri arasında yer alır. Bazı ülkelerde bu bağımlılıktan kurtulabilmek adına özel terapi üniteleri faaliyete geçmiş olsa da halen daha ülkemiz de dahil, dünyanın birçok ülkesinde bu bağımlılığın bir türlü çözüme kavuşturulamadığını görmek pek yanlış olmayacaktır. Günümüz şartlarında özellikle genç kesimin bu bağımlılığa daha çok kapıldığını söylemek doğru olacakken, gün içerisinde sahip oldukları vaktin büyük bir kısmını da bu mecralarda geçirdikleri net bir şekilde görülebilir.

Sosyal medya bağımlılığı bireyin kendisi tarafından anlaşılması zor olan ve daha çok çevresindekiler tarafından görülen bir patolojik sorundur. Öte yandan önceki dönemlerde 15-16 yaş grubu ağırlığında olan bu bağımlılık, günümüz şartlarında 10-13 yaş aralığına kadar inmiş durumdadır. Birçok sosyal medya platformunun gençler tarafından yoğun kullanımı sonucunda, genç kitlenin kültürel gelişim ve kişisel gelişim gibi konularda çok geride kaldığı görülebilir. Bu gibi durumlara karşın dikkatli olmak, sosyal medya bağımlılığından kurtulmak, zararlarının bilincinde olmak gibi birçok konu büyük önem taşımaktadır. Peki, sosyal medya bağımlılığı nasıl anlaşılır? Zararları nelerdir? Ne gibi tedavi yöntemleri vardır?

Sosyal Medya Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır?

Sosyal medya bağımlılığının anlaşılması adına bireyin öncelikle sosyal medyanın gündelik hayatına zarar verdiği yönündeki algıya sahip olması gerekir. Bu algıya sahip olmasıyla birlikte yaşadığı sorunun belirtilerini daha iyi anlaması söz konusu olabilecektir. Sosyal medya bağımlılığını net bir şekilde ortaya koyan belirtiler ise genel manada şu şekildedir:

  • Uzun Süre Telefondan Uzak Kalınca Huzursuz Olma: En ufak bir zaman boşluğunda kendinizi direkt olarak sosyal medyanın içerisinde buluyorsanız, sosyal medya bağımlısı olma ihtimalinizin olduğunu söyleyebiliriz. Kırmızı ışıkta beklerken, yemeğin pişmesini beklerken ve anlık ilerleyen bir konuşmada arkadaşlarınızdan mesajınıza cevap dahi beklerken böyle bir durumla karşılaşıyorsanız, sosyal medyaya bir ara vermenizin gerekliliği net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
  • Kıyaslama ve Mutsuz Olma: Sosyal ağlarda takip ettiğiniz bireylerin ya da keşfet üzerinden denk geldiğiniz sosyal medya kullanıcılarının paylaştıklarına göre kendinizi yargılayıp, aynı durumda ya da daha iyi durumda olamadığınız için mutsuzluğa sürükleniyorsanız, sosyal medya bağımlılığının artık sizde tehlikeli bir boyuta geldiğini söylemek doğru olacaktır.
  • Takip Ettiğiniz Kişileri Çok Tanımıyor Olsanız Dahi Her Şeylerini Biliyor Olmak: Sosyal medya bağımlılığı konusunda en belirgin detaylardan biri de tam olarak başlıkta yer alan durumdur. Sosyal medyada takip ettiğiniz bir bireyle gündelik hayatta görüşmüyor olsanız veya hiçbir şekilde diyalogunuz olmamış olsa bile hakkında çok şey biliyorsanız, sosyal medya bağımlısı olduğunuzun en önemli belirtilerinden birini kendinizde görebilirsiniz.
  • Her Şeyi Anlık Paylaşmak: Yaptığınız yemeği, içinde bulunduğunuz durumu, varlıklarınızı, gezilerinizi ve keyif aldığınız ya da haz etmediğiniz her türlü unsuru direkt olarak sosyal medya hesaplarınızdan paylaşıyorsanız, sosyal medya bağımlılığı konusunda önemli bir aşama kaydettiğinizi söyleyebiliriz.
  • Sadece Gönderi Atmak için Bir Şeyler Yapmak: Yaptığınız yemeği, çizdiğiniz resmi, tasarladığınız programı, gittiğiniz yeri vb. birçok etkinliği sırf sosyal medyada paylaşmak adına yapıyorsanız, sosyal medya bağımlılığı konusunda son derece önemli bir zehri zihninizde taşıyorsunuz demektir.
  • İşleriniz Sürekli Olarak Aksıyor, Gerçekleşmiyor ve Yetişmiyorsa: Gündelik hayatta her bireyin çeşitli sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukların önem derecesi fark etmeksizin yerine gelmediğini ve bir şekilde tamamlanamadığını görüyorsanız, direkt olarak sosyal medyadaki hareketlilik istatistiklerinize göz atmalısınız. Muhtemelen sosyal medya harcamış olduğunuz saatlerin, gerekli sorumlulukların yerine getirilmesi konusunda büyük bir engel olduğunu net bir şekilde görmeniz mümkündür.

Sosyal Medya Bağımlılığının Zararları

Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal medya bağımlılığının zararları sadece sosyal, eğitim veya iş hayatınızda karşınıza çıkmaz. Aynı zamanda bunların dışında psikolojik anlamda da sosyal medya bağımlılığının birçok zararını görmeniz söz konusudur. Mental anlamda ve fiziki anlamda sosyal medyanın insan hayatın birçok zararı vardır. Öte yandan kişisel gelişimin yeterli bir seviyeye gelmesi konusundaki en büyük engellerden biri de sosyal medya bağımlılığıdır. Peki, genel anlamda sosyal medya bağımlılığının insan hayatına ne gibi olumsuz etkileri vardır?

  • Düşünce Becerisinin Zayıflaması: Sosyal medyanın sürekli olarak insanların gerçeklikten uzaklaştırması, düşünme becerisini çok kullandırtmaması ve çoğu olayı çok daha kolay gösteriyor olması gibi durumlar, bireyin düşünce becerisini uzun süre kullanamamasından dolayı zayıflatır. Günlük olarak genelde 3 saatin üzerinde zamanını sosyal medyaya harcayan bireylerin bu durumu sık yaşadığını görmek mümkündür. 3 saat gibi bir süre için düşünce becerisinin kullanılmaması haliyle bu becerinin de zayıflamasına yol açacaktır.
  • Sosyal İlişkilerin Zayıflaması: Sosyal medya nedeniyle insanların iletişim becerileri de zayıflamaktadır. İnsanlar sosyal medyadan etkilenerek yeni bir iletişim şekline veya diline sahip olabilirler. Her bireyin de gündelik hayatta bu dili anlaması mümkün olmayabilir. Ayrıca bireylerin sosyal medya nedeniyle konuşma becerilerinin zayıflaması da sosyal ilişkileri zayıflatır.
  • Kişinin Kendini Beğenme Düzeyinin Olağandışı Noktalara Çıkması: İnsanların sosyal medya üzerinden aldıkları tepkiler nedeniyle dış görünüşe daha çok önem vermeleri, bununla birlikte var olan dış görünüşlerinin de dünyanın en iyi dış görünüşü olarak kabul etmeleri, aynı zamanda psikolojik bir sağlık sorunu olarak da kabul edilebilir. Bu nedenle sosyal medya bağımlılığına bu konu özelinde çok dikkat edilmesi gerekir.
  • Depresyon Eğilimi: Sosyal medya etkileşimlerinin özellikle bağımlılarda büyük bir öneme sahip olduğu bilinir. Bireylerin çeşitli nedenlerden ötürü hesaplarında istediği etkileşimi alamamaları durumu ise direkt olarak depresyona meyilli olmalarına yol açacaktır.
  • İş Hayatı Performansının Düşmesi: Düşünce becerisinin zayıflaması, iletişim becerilerinin zayıflaması, sosyal medyadan uzak kalamama ve sorumluluklardan daha üst noktada sosyal medyanın yer alması, iş hayatındaki performansın direkt olarak düşmesine neden olan unsurlardır. Bireylerin işlerini yapmaları durumunda dahi zihinlerinin sosyal medyaya saplantılı olması, performanslarının direkt olarak gerilemesine yol açacaktır.
  • Bireyler Arasında Gereksiz Bir Rekabet Oluşması: Sosyal medya insanlar arasında sebebi olmayan bir rekabete yol açar. İnsanlar sürekli olarak sosyal medyadan birbirlerine birtakım ispatlamalar yapmak isterler. Sebebi olmayan bu ispat çabalarının ise bireye hem maddi hem de manevi birçok zarar verdiği söylenebilir.
  • Asosyal Bir Hayat Sürülmesi: İnsan sosyal bir varlıktır ancak sosyal medya bireyin sanal bir sosyal hayata sahip olmasına yol açar. Haliyle bu durum da bireyin gerçek bir sosyal yaşantıdan uzak olmasına neden olur. Bireyin sosyal hayatı, yalnızca sosyal medya platformlarından ibaret hale gelir.
  • Video İzleme Bağımlılığı: Instagram keşfet, Facebook Watch, YouTube ve diğer sosyal medya platformlarının video izlenebilecek birimleri, bireylerin bu platformlarda çok daha fazla zaman geçirmelerine neden olan önemli detaylardan biridir. Haliyle bu durum sosyal medya bağımlılığı ile birlikte video izleme bağımlılığını da ortaya çıkan bir durum haline gelir.
  • Gündelik ve Gerçek Hattan Uzaklaşma: Sosyal medyanın sahte bir yaşantının ürünlerini sunduğunu ve arka planda işlerin daha farklı yürüdüğü genel olarak bilinir. Buna rağmen sosyal medyadan kopamayan bireylerin de arka planda yaşanan zorlukları görmeden, her olayın çok daha kolay bir şekilde gerçekleştiğine inanmaları gibi bir durum söz konusu olur. Gerçeklikten kopma başlar ve her şeyin bir sihirle gerçekleştiği gibi bir algı uyanmaya başlar. Bu durum da sosyal medyanın en önemli zararlarından biridir.
  • Uyku Bozukluğu: Vücut uyku durumuna hazırlanmaya başlarken, elektronik cihazların ışığından, bu cihazların getirdiği bilinç açıklığından ve uyuma isteğinin azalmasından büyük ölçüde etkilenir. Haliyle uyku bozukluğu böyle bir durumda kaçınılmaz hale gelir. Olması gereken uyku düzeninden çok daha farklı bir düzene sahip olunur.
  • Boyun ve Sırt Bölgelerinde Bozukluk: Sosyal medyanın fiziksel zararlarını da unutmamak gerekir. Telefonun veya bilgisayarların kullanım pozisyonlarından ötürü bir müddet sonra boyun ve sırt bölgelerinde fıtık oluşumları ya da kireçlenme gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Sosyal medyanın hareketsiz bir yaşantı sunması da bu durumun en önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilebilir.

Sosyal Medya Bağımlılığının Nedeni

Sosyal medya bağımlılığının nedeni, bu bağımlılığa dair savaşma kararı alan bireylerin çok daha iyi bir şekilde mücadele etmelerine yol açar.

Sosyal platformlarda zaman geçirmek, video izlemek, bireylerden haberdar olmak vb. birçok durum, insanların gündelik hayat stresinden ciddi anlamda uzaklaşmalarına yol açar. Her ne kadar eğlenceli bir aktivite olarak görünse de beyne çok ciddi bir etkisinin olduğunu söylemek doğru olacaktır. Sosyal medyada video izleme, insanların ne yaptıkları hakkında bilgi alma isteğinin doyurulması, etkileşim alınması gibi birçok durum beyinde ciddi bir dopamin salgısına yol açar. Dopamininin yanı sıra, sosyal medya kullanımının keyif verici bir etkiye sahip olmasından ötürü bağımlılık durumunun da ortaya çıkması kaçınılmaz olur.

Beynin, dopamin salgısı ve sosyal medya kullanımın keyif verici bir olay tanımlamasından ötürü, sosyal medyayı bir ödül ya da bir kaçış noktası olarak görmesi söz konusu olur. Haliyle bu durum sosyal medya arzusunun ortaya çıkmasına yol açar. Bu arzu ilk etapta nadir bir şekilde ortaya çıksa da ilerleyen süreçte her geçen gün etkisini daha çok arttırır. Öte yandan sosyal medyadan alınan etkileşimin beyinde görülen bu sahte mutluluğun da dozunu arttırdığı için bağımlılık etkisini çok daha üst noktalara çıkmasına yol açar.

Sosyal Medyada Günlük Kaç Saat Geçirilmelidir?

Sosyal medyada günlük kaç saat geçirilmelidir?” gibi bir sorunun, aslında sosyal medya bağımlılığından kurtulmak adına en önemli sorulardan biri olduğu söylenebilir. Günlük olarak sosyal medyada zaten geçirilmesi gereken bir süre vardır ve günümüz şartlarında özellikle gelişme çağında olan genç bireylerin bu sürenin çok daha üst sınırlarında bu platformlarda vakit geçirdiklerini söylemek doğru olacaktır.

Günlük olarak sosyal medyada toplamda 1 saat kadar bir süre geçirmek yeterlidir. Bu sürenin çok daha üst seviyelerine çıkmak, sosyal medya bağımlılığının ortaya çıkmasına yol açabileceği gibi bireylerin sosyal medya bağımlısı olarak nitelendirilebilmelerine de neden olur. Sosyal medyada ülkemiz dünya ortalamasının üstünde yer alan bir ülkedir. Yapılan araştırmalara göre Türk sosyal medya kullanıcılarının ortalama olarak günlük 7 saatten fazla sosyal medyada zaman geçirdikleri görülmektedir. Haliyle bu durum sosyal medya bağımlılığı kavramının ülkemizde çok daha üst noktalara çıkmasına yol açmaktadır.

Sosyal Medya Bağımlılığından Kurtulma Yöntemleri

Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal Medya Bağımlılığı

Sosyal medya bağımlılığından kurtulma yöntemleri konusunda bireylerin kullanabilecekleri birçok yöntem vardır. Öncelikle bireylerin bir sosyal medya bağımlısı olduklarının farkına varmaları, sosyal medyada geçirdikleri süreden rahatsız olmaları ve sosyal medya nedeniyle gündelik hayatta işlerinin yolunda gitmediğini anlamaları gerekir. Sonrasında ise çeşitli yöntemlerle sosyal medya bağımlılığından kurtulmaları söz konusudur. Öte yandan sosyal medya bağımlılığından kurtulmak adına dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise profesyonel destektir. Sosyal medya bağımlılığı konusunda artık belirli bir seviyeyi aşmış olan bireylerin, kendilerince birtakım tedavi yöntemleri denemelerinin yanı sıra profesyonel destekler alarak sosyal medya bağımlılığından kurtulma ya da sosyal medya bağımlılığı tedavisi gibi konularda destek almaları çok daha sağlıklı bir seçenek olarak nitelendirilebilir. Genel manada sosyal medya bağımlılığından kurtulma yöntemleri ise aşağıdaki gibidir:

Sosyal Medya Bildirimlerinin Kapatılması

Sosyal medya bildirimlerinin kapatılması, kişinin bu bağımlılığı azaltması konusunda en önemli detaylardan biri olarak tanımlanabilir. Sosyal medya bildirimleri nedeniyle telefonunuzun ışığının sürekli olarak yanıyor olması, sosyal medyaya karşı merakınızın artmasına neden olacak bir unsurdur. Instagram, Facebook, TikTok, Youtube, Twitter ve kullanmış olduğunuz her sosyal medya platformunun bildirimlerini kapatarak, bu platformlara olan ilginizi azaltabilirsiniz.

Uyurken Telefonun Uzakta Bulundurulması

Dünya genelinde yapılan bir araştırmaya göre insanların %45’inin geceleri yatağa girdiklerinde uyumak yerine sosyal medyada vakit geçirdikleri belirlenmiştir. Haliyle gün içerisinde sosyal medya kullanımının artmasına neden olan unsurların başında uyumaya çalışırken telefonun yakında tutulması durumu yer alır. Bu nedenle yatağa girmeden önce telefonun odanın uzak bir noktasına konulması, yakında bulundurulmaması durumu, sosyal medya bağımlılığından bir miktar daha uzak kalmanıza yol açar.

Telefonunun Sabah Rutini Olmaması

Sabahları birçok kişi genel olarak ilk telefonlarına göz atmayı tercih eder ve telefonun kilidi açıldıktan sonra hemen sosyal medyaya giriş yapılır. Dikkat edilirse bireyler hem uyumadan önce hem de hemen uyandıktan sonra direkt olarak sosyal medyada zaman geçirirler. Sabahları direkt olarak sosyal medyaya adım atmak son derece tehlikeli bir davranıştır. Sabah ilk olarak sosyal medya ile uyanmak, günün geri kalanında dikkat dağınıklığı ve zihin yorgunluğu ile karşılaşılmasına yol açacaktır. Bunun nedeni ise uyandıktan sonraki zihnin toparlanma sürecidir. Beyin uyku durumundan çıktıktan sonra normal duruma geçmek adına bir miktar zorlanır. Üstüne bireyin uyanır uyanmaz sosyal medyaya atılması,  beynin yoğun bir içerik karmaşasının içerisinde kalmasına ve kendine gelmesinin çok daha zor hale gelmesine yol açar.

Gönderi Oluşturma Düşüncesinden Sıyrılmak

Sosyal medyada her an gönderi oluşturmanızın herhangi bir zorunluluğu yoktur. Sosyal medya bağımlılığının tedavisi konusunda en çok zorlanılan noktalardan biri de bu durumdur. Bireyler sürekli olarak gönderi oluşturma gibi bir zorunluluk içerisinde kendilerini bulurlar. Mümkün olduğunca günlük gönderi oluşturma sayınızı azaltmalı ve bunu yavaş yavaş uygulamalısınız.

Hobiler Keşfedin ya da Hobilerinize Yenide Sarılın

Sosyal medya bağımlılığı tedavisi konusunda en çok yararlanılması gereken konulardan biri de hobi edinilmesi ya da var olan hobilere daha çok sarılmaktır. Hobiler bireyin zevk algısının yeniden yerine gelmesine yol açacaktır ve kendi potansiyelinin de farkına varmasına neden olacaktır. Bu nedenle bireyin sosyal medya kullanımını azaltmak adına yeni hobiler keşfetmesi ya da var olan hobilerine tekrar dört elle sarılması son derece önemlidir.

Dijital Detoks Uygulayın

Dijital detoks, sosyal medya kullanımının azaltılması konusunda en önemli detaylardan biri olarak bilinir. Bireyin dijital detoksu net bir şekilde uygulayabilmesi adına en sağlıklı seçenek, tüm sosyal medya hesaplarını kapatmasıdır. Özellikle işi gereği sosyal medyayla ilişkisi olma zorunluluğuna sahip olmayan bireyler, dijital detoksa adım atmak adına direkt olarak sosyal medya kullanımını azaltmak adına kökten bir çözüm getirip, sosyal medya hesaplarını dondurabilirler ya da kalıcı olarak silebilirler.

Psikolojik Destek Alın

Sosyal medyanın zihni sürekli olarak meşgul ediyor olmasından ötürü artık hayatınızın çok ciddi ölçüde olumsuz yönde etkilendiğini fark ediyorsanız, bir türlü de bu durumdan kurtulamıyorsanız, psikolojik destek almaktan kaçınmamanızı önermekteyiz. Daha profesyonel tedavi yöntemleri ve daha çok bireye uygun sosyal medya bağımlılığı tedavi seçenekleri ile sosyal medyayı net bir şekilde hayatınızdan çıkarabilirsiniz.

Kişisel Bakım Etkinlikleri Yaratın

Sosyal medya bireyin kendine de ilgisiz kalmasına yol açar ve bu durum kişisel bakımın direkt olarak ihmal edilmesiyle sonuçlanmasına yol açar. Bu durum karşısında yapılması gereken bireyin kendi için kişisel bakım etkinlikleri yaratmasıdır. Bireyin kendi için yaratabileceği kişisel bakım etkinlikleri ise şunlar olabilir:

  • Defter Tutmak, Günlük Tutmak ya da Bireysel Defter Yazmak,
  • Egzersiz Programları Edinin,
  • Meditasyon Yapmaya Başlayın,
  • Arkadaşlarınızla Buluşmalar Yapın,
  • Gün İçerisinde Yeteri Kadar Uyuyun,
  • Doğa Yürüyüşlerine Katılın ya da Doğa Etkinlikleri Düzenleyin,

Kendi Sınırlarınızı Çizin

Sosyal medya konusunda kendi sınırlarınızı belirleyin ve bu sınırlara mutlaka her şartta uymaya çalışın. Şöyle ki; günlük olarak sosyal medyada saatlerce vakit harcıyor olabilirsiniz. Bu durumu birden azaltmak da pek mümkün olmayabilir. Haftalık periyotlarda veya günlük periyotlarda sınırlar belirleyin, günün hangi zaman dilimi içerisinde sosyal medyaya giriş yapacağınızı belirleyin. Böylelikle sınırlarınızı belirleyin ve sınırlarınızı yavaş yavaş daraltarak, sosyal medya kullanımı daha uygun bir noktaya çekin.

Sosyal Medyanın Olumlu Yanları

Sosyal medyanın olumlu yanları, mutlaka sosyal medyanın zararları ya da bağımlılık etkisi kadar göz önünde bulundurulması gereken bir konudur. Her zaman için sosyal medyanın tam anlamıyla zararlı bir oluşum olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Sosyal medyanın ise bireysel anlamda şu gibi faydaları bulunmaktadır:

  • Yeni arkadaşlıklar ya da yeni topluluklar edinme imkanı,
  • Sürekli olarak iletişim halinde olma avantajı,
  • Değerli ve önemli sayılabilecek birçok konu hakkında farkındalık oluşturmak,
  • Duygusal olarak karşılıklı aktarım yapmak,
  • Bireyin kendini bir şekilde sosyal medyada ifade etmesi ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yaratıcılık yeteneği,
  • Güncel ya da geçmişte yaşanan önem taşıyan her türlü olaya dair gerçek bilgileri edinme, ayrıca hızlı bilgi edinebilme özelliği,

Sosyal medyanın olumlu yanları olarak değerlendirebileceğimiz noktalardır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir