Kitap özeti çıkarma işi kimileri için çok zahmetli kimileri için de çok eğlenceli bir iştir. Kitap özeti çıkarma işini eğlenceli bulan kişiler genel olarak teknik anlamda gelişmiş olan kişilerdir. Eğer siz de teknik detaylar doğrultusunda kitap özeti çıkarırsanız, özünde çok faydalı olan bu aktivite, size de eğlenceli gelir.
Özet çıkarma işi aslında sizin kitabı nasıl okuduğunuzla da alakalıdır. Kitabı dikkatli, anlayarak ve yeri geldiğince işaretleyerek okuduysanız, işiniz çok daha kolay olacaktır. Çeşitli nedenlerden ötürü kitap okuma işini biraz daha özensiz yapıyorsanız, zihninizi biraz daha zorlamanız gerekecektir. Ayrıca okuduğunuz kitabın, ilgi alanınıza giren ve seveceğiniz bir kitap olması da son derece önemlidir. Peki, kitap özeti nasıl yazılır? Kitap özeti çıkarırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Kitap Özeti Çıkarma: Kitap Seçimi ve Okuma Aşaması
Kitap özeti çıkarma konusunda iyi bir iş çıkarmak istiyorsanız, başlangıcınızın da iyi olması gerekir. Öncelikle hobilerinizi, merak duyduğunuz alanları ve bir kitaptan ne almak istediğinizi belirlemelisiniz. Kitap size heyecan, üzüntü, merak, şaşırma vb. duygulardan hangisini vermeli? Öncelikle bu sorunun cevabını kendi içinizde bulmalısınız.
Bu soruyu cevapladıktan sonra merak ettikleriniz ve hobileriniz ışığında herhangi bir kategoriden kitap seçimi yapmalısınız. Kitap seçiminizi gerçekleştirdikten sonra öncelikle kitabın arka kapağında yer alan özet kısmını okumalı, kitabın size ne katacağını anlamalısınız. Ardından kitabın önsöz kısmına göz atmalı, kitapta içindekiler veya önsöz benzeri yazılar varsa, mutlaka bu yazıları da dikkatlice okumalısınız. Bu sayede kitabı nasıl bir bakış açısıyla okumanız gerektiğini daha kolay bir şekilde anlayabilirsiniz.
Kitabı okurken, sessiz bir ortamda ve telefon ya da bilgisayarınızdan uzak bir şekilde okumalısınız. Etrafınızda dikkatinizi dağıtacak diğer ögeler de bulunmamalı. Kitap tek seferde değil de günlük okuma kapasitenize göre okumalı ve üzerine çıkmamalısınız. Ayrıca kitabı okurken, akıcı ve anlayarak okumanız da oldukça önemlidir. Okurken sizin için önemli olan yerlerin altını çizmelisiniz. Bu sayede daha akılda kalan bir okuma gerçekleştirebilirsiniz.
Kitabın Özetini Hangi Dille Yazacağınıza Karar Verin
Kitap özeti çıkarma konusunun en zevkli işlerinden biri de kitabın nasıl bir dille yazılacağına karar vermektir. Bu konuda seçim tamamen size kalmıştır. Kitabı ister arkadaşınıza anlatıyormuş gibi ister hocanıza veya aranızda resmiyet bulunması gereken bir kişiye anlatıyormuş gibi isterseniz de bir topluluğa sunuyormuş gibi bir dil kullanarak özeti çıkarabilirsiniz. Özet çıkarma amacınızı göz önünde bulundurarak, nasıl bir dille anlatacağınıza daha kolay bir şekilde karar verebilirsiniz.
Kitap Özeti Nasıl Yazılır? Yazarken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Kitap özeti çıkarma işinin yazılı olmayan ancak altın değerinde olan kuralları vardır. Bu kurallar ışığında özeti hazırlamak, her zaman için daha iyi bir sonuç elde etmenize yardımcı olur.
- Özet, bir bütün halinde olmalıdır. Giriş, gelişme ve sonuç birbiriyle bağlantılı bölümler olmalıdır. Giriş bölümünde kitap hakkında ufak bir tanıtım yapılmalı, gelişme bölümünde kitabın konusu ele alınmalı ve bu bölüm merak uyandıracak şekilde yazılmalıdır. Sonuç kısmına gelindiğinde ise kitabın okuyucularına en son nasıl bir etki bırakacağını anlatmak gerekir.
- Kitap özeti maksimum 2 sayfadan ibaret olmalıdır. Özeti uzun tutmak, kitap hakkında çok detaylı bilgiler verilmesine ve bu nedenle çekiciliğinin azalmasına neden olur. (Özetin 2 sayfadan fazla isteniyorsa, bu madde geçersizdir.)
- Özeti yazarken kısa cümleler kurmalı ancak kısa cümlelerle çok şey anlatmalısınız. Gereksiz kelimeleri ve cümleleri özetten uzak tutmalısınız. Kitap hakkında bilgi vermeyen her türlü cümle, özetten çıkartmalısınız.
- Kitap özetinde başrolde yer alan kişilerin bilgileri karşı tarafa iyi bir şekilde aktarılmalıdır. Bunun için de kişi analizini doğru bir şekilde yapmanız gerekir. “Ali her gün işe gider. Ali her gün yemek yer” gibi kişi analizleri yapmamalısınız. Daha çok “Ali çalışkan, dürüst, yardımsever ve işine bağlı” gibi karakteristik özellikleri ele almalısınız.
- Özet içerisinde sürekli olarak birbirini tekrar eden kelimelerden kaçınmalısınız.
Kitap özetini yazma aşamasında yukarıda yer alan her maddeye büyük bir bağlılık göstermeniz gereklidir. Aksi halde kusursuz bir kitap özeti çıkarmak son derece zor olur. “Kitap özeti nasıl yazılır?” sorusu kadar, “kitap özeti neye yazılır?” sorusu da büyük önem taşır. Sıradan bir deftere kitap özeti yazmak hem uygun olmaz hem de özet çıkarma iştahınızı kaçırır. Bu yüzden uygun bir defter bulmak gerekir. Peki, kitap özeti yazmak için en uygun defter hangisidir?
Kitap Özeti Nasıl Bir Deftere Yazılır?
Kitap özeti yazarken, özeti çıkarmış olduğunuz defterin size o motivasyonu vermesi gerekir. Aksi halde düz bir deftere özet çıkarmak, özet çıkarmayı seven kişiye de son derece sıkıcı gelir. Özeti çıkarırken kitabın yazarı gibi havaya girmeli, kendi kitabınızı sunuyormuş gibi düşünmelisiniz. İşte sizi bu tür hislere ve motivasyona itecek olan defterlerimizi hemen aşağıda inceleyebilirsiniz.
Özeti Kontrol Etmek
Kitap özeti çıkarma konusunun son ve en önemli aşaması, özeti kontrol etme aşamasıdır. Özeti kontrol ederken mutlaka dikkatli bir şekilde okumalı ve yazmak istediklerinizi tam olarak anlatıp anlatamadığınızı değerlendirmelisiniz. Özeti sanki başkası yazmış da siz değerlendiriyormuşsunuz gibi düşünerek okumalı, bu sayede tarafsız bir değerlendirme yapmalısınız.
Özette içinize sinmeyen veya yanlış yazmış olduğunuz yerleri mutlaka işaretlemeli, özeti okuduktan sonra bu bölgeleri düzeltmeyi düşünmelisiniz. Düzeltirken de nasıl en iyi şekilde yazabileceğinize odaklanmalı ve farklı cümlelerle bu bölgeleri anlatmayı hedeflemelisiniz. Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinin tam olarak amacına ulaşıp ulaşmadığını da kontrol sırasında değerlendirmelisiniz. Özeti bitirdiğinizi düşündüğünüzde ise son bir kez hızlı bir şekilde okuyup, kontrol aşamasını tamamlayabilirsiniz. Bu sayede teknik açıdan kusursuz bir kitap özeti çıkarmış olursunuz.
Kitap Özetini Başkalarına Sunmak
Kitap özetinin daha iyi ve daha gelişmiş bir hal alması adına mutlaka başka bireylere de sunulması gerekir. Kitap özetleri başkaları tarafından eleştirildiğinde, eleştirilerin pozitif eleştiri olması durumunda özet çıkarırken ne gibi hatalar yaptığınızı rahatlıkla anlayabilirsiniz. Özetin başkaları tarafından değerlendirilmesi konusunda dikkat edilmesi gereken husus ise özetin sunulduğu kimselerin, mutlaka o kitabı okumuş olmalarıdır. Kitap hakkında bilgi sahibi olmayan bireyin, kitap özetini değerlendirmesi bir anlam ifade etmez.
Kitap özeti çıkarma konusunda yapılan yanlışlar veya atlanan noktalar, özetin başkaları tarafından değerlendirilmesi sonucunda net bir şekilde anlaşılır. Özellikle özet çıkarma konusunda kendinize fazla güvenmiyorsanız ancak kusursuz bir iş çıkarmak zorundaysanız, mutlaka özet çıkardıktan sonra başkalarının değerlendirmelerini almalısınız. Özetin başkaları tarafından değerlendirilmesi, birden fazla bakış açısının kazandırılmasına yol açacaktır.
Kitap Özeti Çıkarırken Yapılmaması Gereken Hatalar
Kitap özeti çıkarırken yapılmaması gereken hatalar, kusursuz bir özet çıkarılması adına önemli unsurlardır. Kitap özeti çıkarırken herkes tarafından yapılan bazı hatalar vardır ve bu hatalar, kitap özetinin okuyucuya istenileni verememesine yol açar: Bu yüzden bireylerin mutlaka bu unsurlara dikkat ederek hareket etmeleri gerekir. Yapılmaması gereken hatalar ise şunlardır:
- Kitap özetinde olayların detayına inerek gereksiz bilgiler vermek,
- Yazı dilinde kötü betimlemeler yapmak,
- Sürekli tekrar eden kelimeler kullanmak,
- Kitap içerisinde yer alan karakterler hakkında detay vermek,
- Kitabın vermek istediği mesajı okumaya teşvik edici şekilde değil net bir şekilde özette belirtmek,
- Kitabın sıkıcı veya eksi yanlarından bahsederek, kitabın ilgi çekici olmasının önüne geçmek,
- Yazarın hakkında detay vermek (sadece isminden bahsetmek yeterli olacaktır),
- Kitabın kaç sayfa olduğu, yayınevi, baskı kalitesi veya anlatım dili gibi detaylar hakkında özette fikir beyan etmek,
Yukarıda yer alan hataların kitap özeti çıkarma konusunda mutlak suretle yapılmaması gereken hatalar olduğu söylenebilir. Bu hatalarda uzak durulması, çıkardığınız özetin daha yararlı ve daha kusursuz olmasına yol açacaktır.
Kitap Özeti Kaç Kelime veya Kaç Sayfa Olmalı?
Kitap özetinin miktarı ya da hacmi de en çok merak edilen konulardan biridir. Bu nedenle “kitap özeti kaç kelime veya kaç sayfa olmalı?” gibi sorular sorularak araştırma içerisinde girilir.
Kitap özeti çıkarırken, kelime sayısının her ne kadar bir anlam ifade etmediği söylese de önem taşıyan bir noktadır. Aynı zamanda sayfa sayısı da önem taşıyan bir başka detaydır. Aslında ideal bir kitap özeti 1 sayfadır ancak maksimum bu özet 2 sayfaya kadar çıkabilir. Özetin miktarının tam olarak kararında olması gerekir. Aşırı derecede kelime kullanımı veya sayfa tercihi, kitabın detayları hakkında çok bilgi verilmesine yol açabilir. Bu durum da kitap değerlendirmesi, kitap anlatımı veya kitap spoiler’ı olarak da tanımlanabilir.
Az kelime sayısı kullanıp, yarım sayfa veya çeyrek sayfa gibi bir tercihte bulunmak ise direkt olarak kitabın özetinin verimli yani, istenilen seviyede olmamasına yol açacaktır. Bu nedenle ideal kitap özeti 1 sayfa olmalıdır ve ideal kitap özeti giriş, gelişme ve sonuç gibi kategorilerden oluşmalıdır.
Kitap Özeti Çıkarma Programı Kullanılmalı mı?
Kitap özeti çıkarma programı, son dönemlerde kitap özeti almak isteyen ve bu konuda kolay yöntemlere başvuran herkesin tercih ettiği seçeneklerin başında gelir. Bu programın çalışma mantığı çok basittir. Bir kısımda metin kutucuğu vardır ve bu kutucuğa girilen metin, diğer kısımda özet halinde tarafınıza sunulur. Birçok kişi özet halinde sunulan metini detaylıca okumadan veya yüzeysel okuyarak, özeti kullanır. Halbuki bu programda karşınıza çıkan özet, sadece göstermelik metin olarak tanımlanabilir. Sonuç tamamıyla faciadır.
Hiçbir program veya yazılım şuan için insan beyni kadar kusursuz bir kitap özeti çıkaramaz. Bu nedenle bireylerin mutlak suretle kitap özeti çıkarma konusunda programlardan değil, kendilerinden yardım almaları gerekir. Kitap özeti sunduğu iddia edilen program, vermiş olduğunuz metnin karışık bir algoritma ile kısalmasına yol açar. Kitap özeti çıkarma programı sanılanın aksine özet çıkarmaz, sadece kelimelerin yan yana konulduğu bir metin parçası sunar. Bu nedenle özellikle ödevlerde, projelerde, akademik alanda ve önem taşıyan her noktada kitap özetlerinizi bireysel çabalarınızla ve içeriğimizden faydalanarak çıkarmanız daha sağlıklı olacaktır.
Kitap Özeti Örneği ile Siz de Daha Sağlıklı Bir Kitap Özeti Çıkarabilirsiniz.